My image My image
My image My image
O'zbekiston Respublikasi Fanlar akademiyasi
V.I.Romanovskiy nomidagi Matematika instituti
| Mathnet.uz | Math-Net.Ru | Mathscinet | Scopus.com |Web of Science | Publons.com | Ictp |
Manzil
100174, Toshkent shahri,
Olmazor tuman, Universitet
ko’chasi, 9-uy
Tel.: +99871-207-91-40
Fax: +99871-262-52-36
Web site: www.mathinst.uz
E-mail: uzbmath@umail.uz
| Seminarlar | Laboratoriya tarixi | Tadqiqot yo'nalishlari | Asosiy natijalar | Mukofotlar | Xalqaro munosabatlar | Nashrlar |
Xodimlar
Shadimetov Xolmatvay Maxkambayevich
Google Scholar Scopus.com
ilmiy darajasi: f.-m.f.d,  ilmiy unvoni: professor,  lavozimi: Bosh ilmiy xodim, mutaxassisligi: Hisoblash matematikasi
xona nomeri: 307,  telefon:  +998¬94 620 20 84, email: kholmatshadimetov@mail.ru
Asosiy ilmiy yo'nalishi:   Panjarali optimal kvadratur va kubatur formulalar nazariyasi.Optimal interpolyatsion formulalar va splaynlar nazariyalari. Differensial tenglamalarni taqribiy yechish uchun optimal ayirmali metodlar.Differensial operatorlarni diskret analoglarini qurish masalalari. Integral tenglamalarni taqribiy yechish uchun optimal metodlar
Hayotov Abdullo Rahmonovich
Google Scholar Scopus.com
ilmiy darajasi: f.-m.f.d,  ilmiy unvoni: katta ilmiy xodim,  lavozimi: Laboratoriya mudiri, mutaxassisligi: Hisoblash matematikasi
xona nomeri: 308,  telefon:  +998¬94 618 65 53, email: hayotov@mail.ru
Asosiy ilmiy yo'nalishi:   Panjarali optimal kvadratur va kubatur formulalar nazariyasi.Optimal interpolyatsion formulalar va splaynlar nazariyalari. Differensial tenglamalarni taqribiy yechish uchun optimal ayirmali metodlar.Differensial operatorlarni diskret analoglarini qurish masalalari. Integral tenglamalarni taqribiy yechish uchun optimal metodlar
Nuraliyev Farhod Abdug`aniyevich
Google Scholar Scopus.com
ilmiy darajasi: f.-m.f.d,  ilmiy unvoni: katta ilmiy xodim,  lavozimi: Yetakchi ilmiy xodim, mutaxassisligi: Hisoblash matematikasi
xona nomeri: 307,  telefon:  +998¬94 651 16 88, email: nuraliyevf@mail.ru
Asosiy ilmiy yo'nalishi:   Panjarali optimal kvadratur va kubatur formulalar nazariyasi.Optimal interpolyatsion formulalar va splaynlar nazariyalari. Differensial operatorlarni diskret analoglarini qurish masalalari.
Axmedov Dilshod Mashrabovich
Google Scholar Scopus.com
ilmiy darajasi: PhD,  ilmiy unvoni: katta ilmiy xodim,  lavozimi: Yetakchi ilmiy xodim, mutaxassisligi: Hisoblash matematikasi
xona nomeri: 307,  telefon:  +998¬90 317 73 80, email: axmedovdilshod@mail.ru
Asosiy ilmiy yo'nalishi:   Panjarali optimal kvadratur va kubatur formulalar nazariyasi. Integral tenglamalarni taqribiy yechish uchun optimal metodlar
Boltayev Aziz Qo`ziyevich
Google Scholar Scopus.com
ilmiy darajasi: PhD,  ilmiy unvoni: katta ilmiy xodim,  lavozimi: Katta ilmiy xodim, mutaxassisligi: Hisoblash matematikasi
xona nomeri: 308,  telefon:  +998¬97 308 33 31, email: aziz_boltayev@mail.ru
Asosiy ilmiy yo'nalishi:   Panjarali optimal kvadratur va kubatur formulalar nazariyasi. Optimal interpolyatsion formulalar va splaynlar nazariyalari. Differensial operatorlarni diskret analoglarini qurish masalalari
G`ulomov Otabek Xudoyberdiyevich
Scopus.com
ilmiy darajasi: f.-m.f.n,  ilmiy unvoni: katta ilmiy xodim,  lavozimi: Doktorant, mutaxassisligi: Hisoblash matematikasi
xona nomeri: 301,  telefon:  +998 97 317 06 50, email: otabek10@mail.ru
Asosiy ilmiy yo'nalishi:   Panjarali optimal kvadratur va kubatur formulalar nazariyasi. Sonlar nazariyasida kvadratik formalar.
Mirzaqobilov Ravshan Norqo’ziyevich
Scopus.com
ilmiy darajasi: _,  ilmiy unvoni: _,  lavozimi: Tayanch doktorant, mutaxassisligi: Hisoblash matematikasi
xona nomeri: 301,  telefon:  +998 94 577 63 53, email: ravshan.m.n@mail.ru
Asosiy ilmiy yo'nalishi:   Differensial tenglamalarni taqribiy yechish uchun optimal ayirmali metodlar.
Xayriyev Umedjon Narmon o`g`li
Google Scholar
ilmiy darajasi: _,  ilmiy unvoni: _,  lavozimi: Tayanch doktorant, mutaxassisligi: Hisoblash matematikasi
xona nomeri: 301,  telefon:  +998 97 300 33 43, email: xayriyevu@gmail.com
Asosiy ilmiy yo'nalishi:   Optimal interpolyatsion formulalar va splaynlar nazariyalari. Differensial tenglamalarni taqribiy yechish uchun optimal ayirmali metodlar.
Karimov Roziq Sodiq o`g`li

ilmiy darajasi: _,  ilmiy unvoni: _,  lavozimi: Stajyor tadqiqotchi, mutaxassisligi: Hisoblash matematikasi
xona nomeri: 301,  telefon:  +998 93 654 02 58, email: roziq.s.karimov@gmail.com
Asosiy ilmiy yo'nalishi:   Differensial tenglamalarni taqribiy yechish uchun optimal ayirmali metodlar.
Davronov Javlon Rustam o`g`li

ilmiy darajasi: _,  ilmiy unvoni: _,  lavozimi: Stajyor tadqiqotchi, mutaxassisligi: Hisoblash matematikasi
xona nomeri: 301,  telefon:  +998 94 5421313, email: javlondavronov77@gmail.com
Asosiy ilmiy yo'nalishi:   Panjarali optimal kvadratur va kubatur formulalar nazariyasi.. Differensial tenglamalarni taqribiy yechish uchun optimal ayirmali metodlar.

Seminarlar
        
Seminar rahbari: A.R. Hayotov, f. - m. f. d., laboratoriya mudiri, Seminar kotibi: A.K. Boltaev, katta ilmiy xodim.
Seminar o'tkazilgan joy: Zoom online
Seminar har hafta payshanba kuni soat 14:00 da o`tkaziladi
        
Seminar rahbari: X.M. Shadimetov, f. - m. f. d., professor, bosh ilmiy xodim, Seminar kotibi: D.M.Axmedov , katta ilmiy xodim.
Seminar o'tkazilgan joy: Zoom online
Seminar har hafta chorshanba kuni soat 9:00 da o’tkaziladi.



Laboratoriya tarixi

LABORATORIYA TARIXI

            XX asrga kelib klassik hisoblashlar taqsimotlar nazariyasiga aylantirildi. Zamonaviy matematik analizning asosiy markaziy ob'ektlariga Lebeg ma'nosidagi integrallar va Sobolev ma'nosidagi hosilalar kiradi.

Lebeg bilan Sobolevlar tarixga integral va hosilalarga yangicha qarash bilan kirib kelishdi. Ma'lumki,  matematik talant  ustozdan shogirdlariga  o`tadi. Bu bir zanjirki uning halqalari biri-biriga mahkam bog‘langan bo‘ladi va u matematik maktablarni bir-biriga bog‘lab turadi. Buni Sobolevning mashhur Eyler maktabidan kelib chiqqanida ko‘rish mumkin.

Akademik N.N. Luzin bu haqida shunday deydi: “Ilmiy maktab qancha qadimiy bo‘lsa, shuncha uning qadri baland bo‘ladi. Unda asrlar davomida saralanib, rivojlanib kelayotgan an'analar, udumlar, odatlar, ishlash usullari hozirgi zamon matematiklariga ham yetib keladi”.

Ma'lumki, S.L. Sobolev o‘zining diplom ishini P.L. Chebishevning shogirdi N.M.Gyunter rahbarligida yozgan. S.L. Sobolev V.A.Steklovning shogirdi V.I.Smirnovni o‘zining ustozi deb hisoblagan.

1935 yilda S.L. Sobolev funksional analiz metodlarini matematik fizika tenglamalariga qo‘llab, o‘zining yangi nazariyasini yaratdi, ya'ni umumlashgan funksiyalar, umumlashgan hosila va Sobolev fazolariga asos soldi. S.L.Sobolevdan 10 yillar keyin fransuz matematigi Loran Shvars taqsimotlar nazariyasiga Fur'e almashtirishlarini kiritdi. S.L. Sobolev 1942 yilda atom proektida ish boshlaydi. Bu yerda, ya'ni 2- laboratoriyada, akademiklar I.V.Kurchatov, S.L.Sobolev, akademiyaning muxbir a'zolari I.K.Kikoin, Voznesenskiylar uran-235 va plutoniy-239 larni boyitib portlovchi qurol yaratish bilan shug‘ullanishdi. Bu ishlari uchun S.L. Sobolev 1952 yilda Sotsialistik mehnat qahramoni unvoniga sazovor bo‘ladi. S.L. Sobolevning atom bombasini yaratishdagi asosiy xizmati bu juda katta hisob-kitob ishlarini bajarishga rahbarlik qilganligi bo‘ldi. Shu davrda uning qo‘l ostida 200 dan ortiq faqat qizlar hisob-kitob ishlarini bajargan.

Professor M.D.Ramazonov ustozi S.L.Sobolevdan so‘ragan ekanlar “Nega aynan siz?” - deganlarida, u quyidagicha javob bergan ekan “Boshqalar ham bo‘lishi mumkin edi, lekin men bu ishni juda yaxshi bajardim”. Atom proyekti S.L.Sobolevning ilmiy va shaxsiy potensialini juda boyitib yubordi. Shu bois umrining oxirigacha uning ilmiy izlanishlarida hisoblash matematikasi yuksak o‘rin egallagan.

S.L.Sobolev 1952-1960 yillarda Moskva davlat universitetining o‘zi tashkil qilgan hisoblash matematikasi kafedrasini boshqargan. Sibirda esa matematika institutini boshqargan. Shu yillarda u o‘zining kubatur formulalar nazariyasini yaratdi.

            Ko‘pchilikka ma'lumki,  S.L.Sobolev O‘zbekistonda funksional analiz yo‘nalishini rivojlantirishga o‘zining munosib hissasini qo‘shgan.

            U 1967 yilda O‘zR FA “Kibirnetika” instiutida “Integrallarni taqribiy hisoblash” laboratoriyasiga asos solgan. Bu laboratoriyaning birinchi mudiri, S.L.Sobolevning shogirdi, professor G‘.N.Salixov bo‘lgan. Ushbu laboratoriyani 1976-1995 yillarda dunyoga mashhur olim N.P.Romanovning shogirdi, professor M.I.Isroilov boshqargan, hamda 1995-2019 yillarda S.L.Sobolevning shogirdi, professor X.M.Shadimetov boshqargan. Bu laboratoriyani 2019 yildan shu kungacha S.L.Sobolevning nevara shogirdi, professor A.R.Hayotov boshqarib kelmoqda. S.L.Sobolev rahbarligida doktorlik dissertasiyalarini G‘.N.Salixov va X.M.Shadimetovlar, nomzodlik dissertasiyalarini Z.J.Jamalov, T.X.Sharipov va I.I.Jalolovlar himoya qilganlar.

O‘zbekistonda S.L.Sobolevning shogirdlari uning ilmiy ishlarini munosib davom ettirib kelishmoqda. Ular quyidagi yo‘nalishlarda ilmiy izlanishlar olib borishmoqda.

-Panjarali optimal kvadratur va kubatur formulalar nazariyasi.

-Optimal interpolyatsion formulalar va splaynlar nazariyalari.

-Differensial tenglamalarni taqribiy yechish uchun optimal ayirmali metodlar.

-Differensial operatorlarni diskret analoglarini qurish masalalari.

-Integral tenglamalarni taqribiy yechish uchun optimal metodlar.

 

Tadqiqot Yo'nalishlari

TADQIQOT YONALISHLARI

Hozirgi kunda laboratoriyada quyidagi yonalishlar boyicha ilmiy izlanishlar olib borilmoqda:

1.      Panjarali optimal kvadratur va kubatur formulalar nazariyasi.

Bu yo‘nalishda Sobolev fazolarida regulyar, singulyar va Fur'e integrallarini taqribiy hisoblash uchun optimal kvadratur va kubatur formulalar qurilgan va ularning baholari olingan. Ushbu natijalar X.M.Shadimetov, A.R.Hayotov, F.A.Nuraliev, O.X.G‘ulomov, N.H.Mamatova, I.O.Jalolov, D.M.Axmedov, S.S.Azamov, N.D.Boltaev, A.K.Boltaev, S.Babaev, B.N.Abdukayumov, X.Qo‘ldoshev, G‘.Axmadaliev, I.I.Jalolov, B.Daliev, B.Bozarov, R.Rasulov, U.Xayriev, J.Davronovlar tomonidan olingan.

2.      Optimal interpolyatsion formulalar va splaynlar nazariyalari.

Turli gil'bert fazolarida optimal interpolyatsion formulalar va splaynlarni qurish masalalari X.M.Shadimetov, A.R.Hayotov, F.A.Nuraliev, N.H.Mamatova, I.O.Jalolov, A.K.Boltaev, S.Babaev, J.J.Eshniyozovlarning ilmiy izlanishlarida o‘rganilgan.

3.      Differensial tenglamalarni taqribiy yechish uchun optimal ayirmali metodlar.

Funksional analiz metodlariga asoslanib ma'lum fazolarda differensial tenglamalarni taqribiy yechish uchun optimal ayirmali formulalar qurish bo‘yicha X.M.Shadimetov, A.R.Hayotov, R.N.Mirzakabilov, R.Karimov, Sh.Esanov ilmiy izlanishlar olib borishmoqda.

4.      Differensial operatorlarni diskret analoglarini qurish masalalari bilan X.M.Shadimetov, A.R.Hayotov, F.A.Nuraliev, S.S.Azamov, A.K.Boltaev, X.M.Qo‘ldoshev, I.I.Jalolov, Sh.Esanov shug‘ullanishmoqda.

5.      Integral tenglamalarni taqribiy yechish uchun optimal metodlar. Ushbu yo‘nalishda X.M.Shadimetov, A.R.Hayotov, D.M.Axmedov, B.Dalievlar ishmiy izlanishlar olib borishmoqda.

 

Asosiy natijalar

ASOSIY NATIJALAR

Turli funksional fazolarda kvadratur va interpolyatsion formulalar xatolik funksionallari ekstremal funksiyalari topilgan ularga mos xatolik funksionallari normalari hisoblangan.

         Differensiallanuvchi funksiyalarning Gil'bert fazolarida optimal kvadratur va interpolyatsion formulalar mavjudligi va yagonaligi masalasi yechilgan, bu yechim mos fazolarda xatolik funksionallari normalariga minimum berishini isbotlangan.

        Ma'lum differensial operatorlarning diskret analoglari qurilgan.

        Sobolev fazosida musbat koeffisiyentli optimal kvadratur formulalar qurilgan va optimal xatolik funksionali normasi hisoblangan.

         Darajasi   dan oshmagan ko‘phadlarga va eksponensial funksiyaga, hamda darajasi     dan oshmagan ko‘phadlarga va trigonometrik funksiyalarga aniq bo‘lgan  Sard ma'nosida optimal bo‘lgan kvadratur formulalar qurilgan.

          Sobolevning   o‘zgaruvchili davriy funksiyalar fazosida panjarali optimal interpolyatsion formulalar qurilgan.

          Sobolev fazosida Fur'e koeffisiyentlarini va singulyar integrallarni taqribiy hisoblash uchun optimal kvadratur formulalar qurilgan.

          EylerMakloren tipidagi optimal kvadratur formulalar qurish masalasi Sobolev fazosida to‘la yechilgan va bunday kvadratur formulalarning aniq bahosi topilgan.

          Fur'e integrallarini taqribiy hisoblash uchun optimal kvadratur formula qurilgan va u Komp'yuter Tomografiyasi masalasida tasvirni qayta tiklash uchun yangi algoritmni ishlab chiqishda asos bo‘lib xizmat qilgan.         

 

Mukofotlar

Yo'q

Xalqaro munosabatlar

XALQARO MUNOSABATLAR

O‘zR FA V.I.Romanovskiy nomidagi Matematika institutining “Hisoblash matematikasi” laboratoriyasi ilmiy xodimlari va Toshkent davlat transport universitetining “Informatika va komp'yuter grafikasi” kafedrasi professor-o‘qituvchilari dunyoning yetakchi ilmiy markazlari va universitetlari olimlari bilan birgalikda hozirgi zamon hisoblash matematikasining dolzarb muammolarini hal qilish bo‘yicha ilmiy hamkorliklar olib borishmoqda. Xususan, quyidagi olimlar va ularning ilmiy maktablari bilan ilmiy hamkorlik juda yaxshi yo‘lga qo‘yilgan.

1) Professor V.L.Vaskevich, Rossiya fanlar Akademiyasi Sibir bo‘limining S.L.Sobolev nomidagi Matematika instituti, Rossiya.

2) Professor M.D.Ramazanov, Ufa matematika instituti, Rossiya.

3) Professor M.V.Noskov, Sibir federal' universiteti, Krasnoyarsk, Rossiya.

4) Akademik G.V.Milovanovich, Serbiya fan va madaniyat akademiyasi Matematika instituti, Serbiya.

5) Professor E.Novak, Fridrix-Shiller nomidagi Yena universiteti, Germaniya.

6) Professor A.Kabada, Santiyago de Kompostela universiteti, Ispaniya.

7) Professor Ch.-O. Li, KAIST, Janubiy Koreya.

8) Professor S.S.Sherbakov, Belarus' davlat universiteti, Belarus' Respublikasi.

9) Professor Parovik R.I., V.Bering nomidagi Kamchatka davlat universiteti, Rossiya.